Aleksja bez agrafii

aleksja+bez+agrafii - Aleksja bez agrafii

Co to jest aleksja?

Aleksja to nabyte zaburzenia czytania, będące konsekwencją uszkodzenia mózgu (udaru, urazu, guza, bądź innej choroby). Wyróżniamy wiele różnych typów aleksji. Jednym z rodzajów aleksji, z którym mam do czynienia w mojej praktyce klinicznej jest aleksja bez agrafii, czyli nieumiejętność czytania, przy zachowanej umiejętności pisania.

Aleksja bez agrafii (inne określenia: czysta aleksja, czysta ślepota słów, aleksja agnostyczna, aleksja kształtu słów)

Aleksja bez agrafii jest najczęściej wynikiem uszkodzenia lewej okolicy potylicznej oraz płatu spoidła wielkiego (tylnej części ciała modzelowatego). Informacje wzrokowe, otrzymywane przez prawy płaty potyliczny, nie mogą dotrzeć do zakrętu kątowego w lewej półkuli, odpowiedzialnego m.in. za interpretację znaczenia tego, co się widzi, z powodu przerwania włókien międzypółkulowych w płacie spoidła wielkiego. Pacjenci z tego typu uszkodzeniem widzą, ale nie są w stanie zinterpretować tego, co widzą. Aleksji bez agrafii niemal zawsze towarzyszy prawostronne niedowidzenie połowicze.

Osoby cierpiące na ten typ aleksji potrafią pisać, potrafią literować słowa, ale nie potrafią czytać. Wszystkie inne funkcje językowe są zachowane, z wyjątkiem lekkiej anomii (trudności w znajdowaniu słów).

Początkowo umiejętność czytania jest zaburzona całkowicie – pacjent nie rozpoznaje liter (choć najczęściej nie ma problemów z cyframi), nawet tych napisanych własnoręcznie. W miarę upływu czasu i rehabilitacji neuropsychologicznej zdolność rozpoznawania pojedynczych liter może ulec poprawie. Następnie w toku rehabilitacji pacjent, który opanował rozpoznawanie liter, uczy się składać litery w słowa. 

Wszystkie osoby zaangażowane w rehabilitację czytania – chory, jego rodzina i neuropsycholog – muszą uzbroić się w cierpliwość i przygotować na duży wysiłek. Czytanie przez osobę cierpiącą na aleksję jest powolne i męczące, ponieważ polega na literowaniu, a nie na czytaniu globalnym, obejmującym całe słowa i zdania, jak to ma miejsce u osób zdrowych.

Pomocami najczęściej stosowanymi w neuropsychologicznej terapii zaburzeń czytania są wyraźne obrazki z podpisami, litery magnetyczne, pary obrazkowe i wyrazowe (np. gry typu “memo”).

W rehabilitacji czytania ważne jest również ćwiczenie innych umiejętności – przeszukiwania pola widzenia, koordynacji wzrokowej, kompensowania ubytków w polu widzenia, koncentracji uwagi i zdolności wzrokowo-przestrzennych. Trudne ćwiczenia czytania warto umiejętnie przeplatać łatwiejszymi zadaniami, np. konstrukcyjnymi, aby uniknąć przeciążenia i frustracji.