Zaburzenia motywacji: apatia, abulia, adynamia, mutyzm akinetyczny – wyjaśnienie pojęć

zmęczenie, apatia, adynamia
Jednym ze skutków uszkodzenia płatów czołowych w wyniku udaru lub urazu mózgu może być spowolnienie, apatia i obniżenie motywacji do działania (napędu, inicjatywy). Możemy spotkać się z kilkoma zbliżonymi do siebie określeniami. Wyjaśnijmy sobie te pojęcia.

Motywacja, to według słownika języka polskiego „Zbiór czynników skłaniających do działania”. Możemy dodać, że jest to stan wewnętrzny wzbudzający chęć do osiągnięcia określonego celu. Motywacja wiąże się z inicjowaniem działań lub – inaczej mówiąc – z napędem do działania. W pewnym stopniu można te wyrażenia stosować zamiennie – brak motywacji to brak napędu, brak energii.

Mutyzm akinetyczny – to rzadka i bardzo głęboka forma zaburzenia. Polega na tym, że pacjent ma jest przytomny, może mrugać i ruszać oczami, niekiedy może zareagować na jakiś nagły bodziec, jednak nie jest zdolny do zainicjowania samodzielnego działania, ruchu lub mowy.

Pozostałe pojęcia – abulia, adynamia, apatia – to mniej nasilone formy tego samego zaburzenia.

Osoba cierpiąca na te problemy z trudnością podejmuje działanie z własnej inicjatywy. Dotyczy to zarówno mowy, jak i ruchu. Wygląda to jak wielkie zmęczenie, które nie mija po odpoczynku.

Jak mija dzień chorego z obniżonym napędem?
  • Ciągle leży w łóżku lub siedzi przed telewizorem
  • Porzucił dawne zainteresowania
  • Nie włącza się w codzienne czynności domowe, nie dba o swoje żywienie i higienę
  • Wie, co powinien zrobić, ale nie potrafi zacząć.

Osoby postronne, nie wiedzące o uszkodzeniu mózgu i jego możliwych konsekwencjach mogą postrzegać chorego jako leniwego, gnuśnego, wykorzystującego pracę innych. Tymczasem pacjent może chcieć funkcjonować normalnie, ale utracił umiejętność wykonania pierwszego kroku. Jest to bardzo frustrująca sytuacja dla rodziny chorego. Trudno jest patrzeć, jak bliska osoba porzuca swoje zainteresowania i wycofuje się z życia. Trudno jest też być “strażnikiem” własnego męża, żony, ojca lub matki i egzekwować wykonanie podstawowych czynności domowych. Przykro jest też patrzeć, jak kochana osoba nie korzysta z rehabilitacji tyle, ile by mogła, bo nie ma motywacji do aktywnego uczestniczenia w zajęciach.

O sposobach radzenia sobie z obniżoną motywacją napiszę w kolejnych artykułach.

WAŻNE: Nie należy mylić zaburzenia motywacji wynikającego z uszkodzenia mózgu z reakcją psychologiczną na nagłe zmiany życiowe związane z chorobą. Problemy z utrzymaniem odpowiedniego napędu mogą być również mylone z chronicznym zmęczeniem. I choć rady dotyczące zwiększonej męczliwości (zawarte np. tutaj są przydatne w niemal każdej sytuacji zdrowotnej, to w przypadku obniżonego napędu duża ilość odpoczynku nie niweluje problemu.

 

Zobacz także: