Anomia to zaburzenie nazywania. Może być to pojedynczy objaw lub jeden z elementów afazji. Problemy z doborem słów to główny objaw afazji amnestycznej.
Osoba chora (najczęściej po udarze lub innym uszkodzeniu mózgu) wie, co chce powiedzieć, ale nie może znaleźć właściwego słowa. Zamiast tego może używać słów-wypełniaczy, które uzupełniają luki, wydłużają wypowiedź i dają czas na przypomnienie sobie brakującego wyrażenia.
Przykładowe zdanie może brzmieć: “Poszłam na spacer do tego tam, jak to się nazywa, zielonego, jak las, tylko nie aż tak, zielonego z ławeczkami… do parku, tak, do parku”. Inny przykład wypowiedzi osoby z anomią zamieściłam w artykule “Mowa spontaniczna w różnych typach afazji”.
Taka konwersacja może być dość wyczerpująca, zarówno dla osoby z anomią, jak i dla rozmówcy.
Aby rozmowa przebiegała w spokojnej, wspierającej atmosferze, warto trzymać się kilku zasad.
Wskazówki dla osoby z zaburzeniami nazywania:
- Nie spiesz się. Daj sobie czas. Jeżeli chcesz, powiedz rozmówcy, że potrzebujesz czasu. Proste “chwileczkę” wystarczy.
- Opisz innymi słowami to, czego nie możesz sobie przypomnieć. Np. marchewka – “warzywo, pomarańczowe, korzeń”.
- Użyj podobnego słowa. Np. marchewka – “pietruszka, tylko inny kolor”.
- Znajdź wyraz bliskoznaczny (synonim).
- Powiedz lub napisz pierwszą literę tego słowa.
- Pokaż gestem, narysuj, wskaż szukany przedmiot w otoczeniu. Np. przynieś marchewkę z lodówki.
- Nazwij kategorię, do której należy poszukiwane słowo i próbuj ją zawęzić. Np. marchewka – warzywo do zupy.
Wskazówki dla zdrowego rozmówcy:
- Nie popędzaj.
- Nie udawaj, że wiesz, o co chodzi (jeżeli nie wiesz).
- Jeżeli się domyślasz, jakie to słowo, powiedz je, ale nie od razu – daj choremu popróbować różnych strategii przypominania sobie.
- Nie zgaduj na siłę, nie zasypuj rozmówcy tysiącem propozycji, nie wchodź mu w słowo.
- Nie denerwuj się, nie okazuj zniechęcenia i rozczarowania.
- Jeżeli chory użyje nieprawidłowej formy słowa lub neologizmu, powiedz właściwe wyrażenie.
Wskazówka dla obojga:
Proszę się nie zniechęcać. Nie warto wycofywać się z kontaktów. Warto ćwiczyć się w rozmawianiu (i słuchaniu), traktując mówienie jako formę rehabilitacji.