Zaburzenia pamięci w praktyce

pomoce+pamieciowe - Zaburzenia pamięci w praktyce

Zaburzenia pamięci są jednym z najczęstszych powikłań udaru i urazowego uszkodzenia mózgu. Zaburzenia pamięci, które nie mijają w ciągu pierwszych tygodni po uszkodzeniu mózgu, trudno poddają się rehabilitacji. Z tego powodu terapia neuropsychologiczna pamięci skupia się nie tyle na poprawie samej zdolności zapamiętywania, co na umiejętności radzenia sobie i sprawnego funkcjonowania w sytuacjach codziennych pomimo zaburzeń pamięci.

Co można zrobić aby ułatwić życie osobie z zaburzeniami pamięci? Dostosowanie otoczenia do potrzeb pacjenta

  • Dbanie o porządek i stałość miejsca w mieszkaniu – odkładanie przedmiotów zawsze na to samo miejsce (kluczy, okularów)
  • Noszenie okularów na łańcuszku na szyi (jeżeli się gubią)
  • Trzymanie notatnika przy telefonie, żeby zapisywać rozmowy
  • Umieszczanie ważnych informacji na tablicy. Mogą to być terminy wizyt u lekarza, informacje o zbliżających się urodzinach członków rodziny, itp.
  • Podpisywanie lub naklejanie etykiet na szuflady, szafki i pudełka. W przypadku trudności z odnajdywaniem słów będą to etykiety z nazwami przedmiotów, na które są naklejone, a w przypadku problemów z pamiętaniem, co gdzie jest – etykiety z określeniem zawartości danego pojemnika
  • Podpisywanie drzwi, żeby łatwiej było rozpoznać do jakiego pomieszczenia prowadzą. Można ewentualnie pomalować drzwi do łazienki na inny kolor, żeby łatwiej było tam trafić.

Korzystanie z zewnętrznych pomocy pamięciowych

Niektóre osoby niechętnie korzystają z zewnętrznych pomocy pamięciowych – uważają, że jest to pójście na łatwiznę, oszukiwanie, niektórzy obawiają się, że poleganie na zewnętrznych pomocach sprawi, że pamięć stanie się leniwa i osłabnie. Warto jednak przekonać się do stosowania tych metod – odciążają one pamięć, dają chwilę wytchnienia, pozwalają zebrać siły i skupić się na ważniejszych i trudniejszych zadaniach.

Większość zewnętrznych metod pamięciowych wykorzystuje przedmioty dostępne w każdym domu, np.

  • kalendarze
  • notatniki
  • telefony komórkowe
  • samoprzylepne karteczki
  • magnetofony i dyktafony
  • minutniki kuchenne
  • pojemniki na tabletki
  • aparaty fotograficzne
  • albumy ze zdjęciami

Utrzymywanie stałego rytmu dnia (i tygodnia)

Osoba z zaburzeniami pamięci często nie pamięta, co robiła w zeszły poniedziałek, ale nieświadomie pamięta ‘jak’ to robiła. Jest to różnica między pamięcią deklaratywną (pamięcią co się robi), a pamięcią proceduralną (jak się to robi). Fakt, że w każdą sobotę wychodzimy razem na zakupy może pozornie nie być zapamiętany przez osobę chorą. Pacjent pytany o to, dokąd idziemy, nie udzielil odpowiedzi, ale automatycznie skieruje się w stronę sklepu.

Utrzymywanie stałego rytmu dnia zmniejsza obciążenie pamięci i – co bywa bardzo istotne – zmiejsza niepokój. Niektórzy pacjenci są bardzo niespokojni, gdy nie wiedzą, co się kiedy wydarzy. Jeżeli nie pamiętają, że obiad będzie o 14.00, to mogą przez cały dzień się zamartwiać, że ‘na pewno obiadu nie będzie’. Jeżeli wiedzą, że ma ich ktoś odwiedzić, ale nie wiedzą o której – będą przez cały dzień czekać i denerwować się, że stało się coś złego. Z tego powodu stałe punkty dnia warto zapisywać, pokazywać je osobie chorej i wyrabiać nawyk sprawdzania planu dnia w kalendarzu (zwłaszcza, gdy zaczyna się niepokoić).

Oczywiście częste zmiany planu dnia (zwłaszcza dotyczące wizyt lekarskich i godzin terapii) są nieuniknione. Należy wtedy poświęcić pacjentowi wiele czasu tłumacząc, rysując i objaśniając nadchodzące zmiany.

Równowaga między aktywnością a odpoczynkiem i dbanie o zdrowie psychiczne

Zaburzenia pamięci są dolegliwością, która poważnie zaburza funkcjonowanie osoby chorej i ma bardzo negatywny wpływ na poczucie własnej wartości. Nierzadko zaburzeniom pamięci towarzyszą zachowania agresywne, depresja, chwiejność emocjonalna, drażliwość, lęk.

Aby zmniejszyć negatywne odczucia w miarę możliwości należy pozwolić osobie chorej na wykonywanie czynności, w których może być względnie samodzielna. Jeżeli problemom z pamięcią nie towarzyszą inne zaburzenia poznawcze i poważniejsze dolegliwości fizyczne, często możliwe jest zaangażowanie osoby chorej w wykonywanie drobnych prac fizycznych. Pozwala to zająć czas i daje choremu poczucie bycia potrzebnym.

Zazwyczaj nie wszystkie rodzaje pamięci są jednakowo zaburzone. Bywa tak, że zaburzona jest pamięć spraw bieżących, a wspomnienia z przeszłości są zachowane. Pozwólmy osobie chorej korzystać z niezaburzonych pokładów pamięci – wspominać, powtarzać dawne historie, udzielać rad, itp.

 

Zobacz także: