Jak rozmawiać z osobą z afazją?

Afazja to zaburzenie umiejętności mówienia i rozumienia mowy po udarze mózgu.
Jak radzić sobie w sytuacji, gdy osoba bliska, z którą spędza się 24 godziny na dobę, cierpi na afazję? Z jednej strony – osobę z afazją należy traktować tak, jak dotychczas: jak osobę dorosłą, która ma coś do powiedzenia i która ma prawo do informacji o swoim stanie zdrowia. Z drugiej strony – jak tego dokonać? Oto kilka porad: 

• Przygotuj kartkę i długopis, usiądź naprzeciwko osoby z afazją, tak, żeby mogła widzieć Twoją twarz. Nie zasłaniaj ust ręką, patrz prosto w oczy.

• Słuchanie nagrań i oglądanie telewizji może być pomocne w terapii, ale nie zastąpi rozmowy twarzą w twarz – osoby z afazją zazwyczaj mają trudności z rozumieniem mowy, gdy nie widzą rozmówcy.
• Mów powoli i wyraźnie, ale tak, jak się mówi do osoby dorosłej, nie do dziecka. Używaj prostego języka i krótkich zdań.
• Używaj pytań, na które można odpowiedzieć TAK lub NIE. Na kartce zapisz te dwa słowa i zachęcaj chorego, żeby wskazywał właściwą odpowiedź. Ta metoda, zwłaszcza na początku, pozwoli Ci zorientować się, czy osoba z afazją rozumie, co do niej mówisz.
• Zapisuj i pokazuj osobie z afazją słowa-klucze dotyczące tego, co chcesz przekazać. Pisz wyraźnie, dużymi, drukowanymi literami. Możesz też rysować, gestykulować i pokazywać przedmioty związane tematycznie z tym, co chcesz powiedzieć.
• Jeżeli osoba z afazją ma trudności z rozumieniem pełnych zdań, spróbuj akcentować pojedyncze słowa. Używaj wyraźnej intonacji – niech pytania brzmią pytająco. Wyraźnie wypowiadaj NIE w przeczeniach.
• Podczas rozmowy nie poruszaj zbyt wielu tematów jednocześnie. Jeżeli w rozmowie towarzyszy kilka osób, niech nie mówią jednocześnie i nie wchodzą sobie w słowo.
• Nie popędzaj i nie niecierpliw się.

• • Zacznij od ustalenia kluczowych spraw: co się dzieje, o kogo chodzi, czy sprawa ta dotyczy teraźniejszości, czy przeszłości, czy to jest dobra wiadomość, czy zła, itp. W tym celu zadawaj pytania, wypisuj możliwe odpowiedzi i proś o wskazanie odpowiedniej. Zapisuj to, co udało się ustalić.
  • Co jakiś czas powtarzaj informacje, które udało się zebrać – dajesz w ten sposób możliwość poprawienia własnej wypowiedzi, dopowiedzenia czegoś nowego, a jednocześnie pokazujesz, że zależy Ci na zrozumieniu tego, co Twój bliski chce Ci przekazać. Działa to motywująco na osobę z afazją.
  • Pamiętaj, że nie zawsze uda się zrozumieć to, co osoba z afazją ma do powiedzenia. Nie ciągnij tematu przez zbyt długi czas – powiedz osobie chorej, że wrócicie do tego tematu kiedy indziej. Może rzeczywiście następnym razem będzie łatwiej.

• Nie denerwuj się i nie lekceważ osoby, która do Ciebie mówi. Osoba z afazją, która chce coś powiedzieć, a nie może, i tak jest wystarczająco sfrustrowana. Uzbrój się w cierpliwość.

Proszę pamiętać, że wypracowanie wspólnych metod porozumiewania się zajmuje dużo czasu i prowadzi poprzez wiele prób i błędów. Jednak warto podjąć ten wysiłek – wzajemna komunikacja jest konieczna dla zdrowego funkcjonowania całej rodziny.